Teamwork verbeteren begint hier: 10 inzichten voor een hecht en krachtig team
Elkaar helpen. Elkaar succesvol maken. In veel organisaties zijn werknemers, managers en complete afdelingen in een concurrentiestrijd verwikkeld. De energie en tijd die dit kost zou veel beter gebruikt kunnen worden voor het tot stand brengen van innovatie, voor het verlenen van service aan klanten en voor het realiseren van de bedrijfsdoelstellingen. Wil je het teamwork verbeteren en je teams beter laten functioneren? Besteed dan meer aandacht aan teamontwikkeling. Hieronder beschrijf ik 10 punten om je teamwork naar een hoger niveau te tillen.
1) Investeren in goede werkrelaties. De basis.
In een goede samenwerking zorg je voor elkaar. Leer je van elkaar. Help je elkaar succesvol te zijn. Dit kan alleen in een omgeving waar goede werkrelaties aanwezig zijn. Het komt vaak voor dat collega’s alleen nog contact hebben via de e-mail of de telefoon. Moderne communicatiemiddelen en social media zijn mijns inziens perfect als je elkaar ook wel eens face-to-face ziet. Investeer in goede werkrelaties. Loop eens naar dat andere bureau. Maak eens een lunchafspraak! Zorg dat je elkaar zo af en toe recht in de ogen kunt kijken.
Je collega’s moeten weten wie jij bent, jij moet weten wie je collega’s zijn. Dus maak tijd vrij om te investeren in een goed netwerk binnen je organisatie. Een goede werkrelatie helpt om elkaar scherp te houden zonder dat dit ten koste gaat van de sfeer. Om feedback te kunnen geven, om feedback te kunnen ontvangen en om samen plezier te hebben in het werk dat je doet. Feedback geven en ontvangen is onmisbaar in de lerende organisatie.
2) Interdependent teams: samenwerken op het hoogste niveau
De meest krachtige vorm van samenwerking is interdependentie: teamleden die zich bewust zijn van hun wederzijdse afhankelijkheid om een gemeenschappelijk doel te bereiken. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat interdependent teams niet alleen succesvoller zijn, maar in sectoren zoals de industrie en de zorg ook aantoonbaar veiliger werken. Waarom? Omdat er geen ruimte is voor interne competitie. De kracht zit juist in het benutten van elkaars kennis, ervaring en kwaliteiten. Samenwerking is geen middel, maar een gedeelde kernwaarde. Succes wordt samen behaald én gevierd, en dat creëert een cultuur waarin teamgedrag vanzelfsprekend wordt.
Samen op de top in moeilijke omstandigheden
3) Prestatieprikkels
Mensen zijn minder snel geneigd elkaar te helpen als ze ook elkaars concurrent zijn. Mijn visie is dat individuele bonussystemen excellent teamwerk tegenwerken. Een individuele prestatieprikkel creëert een voedingsbodem voor individualisme. De focus zou moeten liggen op het teamwork en het teamresultaat.
Wat we nastreven is het gevoel van: ‘samen bereik je meer’. Voor bedrijven die toch een prestatieprikkel willen geven is mijn suggestie, geef het volledige team de bonus. Het zal je niet verbazen dat de expeditieteams waar ik deel vanuit maak altijd interdependent teams zijn. Het gehele team staat op de top, of niemand haalt de top.
4) Werk aan vertrouwen
Vertrouwen. We gaan er vanuit dat het er is, tot blijkt dat het ontbreekt. Vertrouwen is een werkwoord. Ook hier geldt: investeren in elkaar. Werk op basis van heldere waarden en normen en zorg dat je hierin consequent bent. Niets is zo slecht voor het vertrouwen als een onvoorspelbare collega of manager. Hoe kun je vertrouwen managen? Lees meer in deze blog: ‘Vertrouwen het wondermiddel voor organisaties’.
5) Stel een duidelijk en motiverend doel
Een open deur: zorg dat alle teamleden duidelijk weten wat het gemeenschappelijke doel is. En zorg er voor dat iedereen zich hierin kan terugvinden. De teamleden moeten zich bewust zijn van het belang en de relevantie van hun persoonlijke inbreng om dit doel te bereiken. Een grote valkuil waar heel veel managers in trappen: stel je doelstelling op in cijfers. Cijfers motiveren niet.
Cijfers zijn bedoeld als meetinstrument, niet om medewerkers te inspireren. Ben je ooit iemand tegen gekomen die door het vuur ging voor cijfers? Ik niet. Als je het maximale potentieel uit je medewerkers wilt halen, zoek dan naar de betekenis achter de cijfers en vertaal deze naar een inspirerende doelstelling. Cijfers gebruik je om de resultaten te meten.
Een duidelijk en motiverend doel is niet alleen richtinggevend, het is ook verbindend. Het fungeert als kompas én lijm binnen een team. Wanneer teamleden het doel écht begrijpen én geloven ontstaat eigenaarschap. Het doel wordt dan niet iets van ‘de manager’, maar van het hele team.
Dit versterkt de onderlinge samenwerking: mensen gaan elkaar actief helpen, kennis delen en initiatief nemen omdat ze voelen dat hun bijdrage er écht toe doet. Teams die zich gezamenlijk inzetten voor een betekenisvol doel functioneren hechter, veerkrachtiger en presteren uiteindelijk beter. Teamwork floreert wanneer er niet alleen helderheid is over wat er moet gebeuren, maar vooral waarom het doel belangrijk is.
Mike en Cas in de Noordwand van de Lonzahorn – Zwitserland
6) Richt je team bewust en strategisch in
De manier waarop je een team organiseert, heeft directe invloed op de kwaliteit van de samenwerking én op het uiteindelijke resultaat. Afhankelijk van het doel dat je wilt bereiken, stel je het team doelgericht samen. Daarbij is het essentieel om goed na te denken over twee kernfactoren:
-
Verantwoordelijkheden: Is één persoon eindverantwoordelijk, of draait alles om gezamenlijke verantwoordelijkheid? Deze keuze beïnvloedt hoe je eigenaarschap en betrokkenheid binnen het team stimuleert.
-
Synchronisatie van taken: Werken teamleden tegelijkertijd en in nauwe afstemming (real-time samenwerking), of opereren ze grotendeels onafhankelijk, eventueel in verschillende tijdzones? Deze dynamiek bepaalt hoe je overlegt, besluiten neemt en werkprocessen op elkaar afstemt.
Maar strategisch inrichten gaat verder dan taakverdeling alleen. Het draait om het slim combineren van talenten, persoonlijkheden en achtergronden. Een effectief team bestaat uit mensen die elkaar aanvullen in vaardigheden en in denkstijlen. Wie bewaakt de structuur, wie zorgt voor energie, wie daagt de status quo uit, en wie brengt rust? Het is die balans tussen verschillen die een team wendbaar en krachtig maakt.
Daarnaast speelt de ontwikkelingsfase van het team een belangrijke rol. Een nieuw samengesteld team heeft meer behoefte aan richting, structuur en begeleiding. Terwijl een ervaren, goed op elkaar ingespeeld team juist gebaat is bij autonomie en ruimte. De vraag voor de teamleider is: waar staat je team, en wat heeft het nu nodig om te groeien?
Een goed functionerend team ontstaat niet vanzelf. Het vraagt om bewuste keuzes, duidelijke kaders en voortdurende aandacht.
7) Vermijd tunnelvisie
De manier waarop je het doel voorlegt aan je team bepaalt mede de focus van je team. Je creëert ongemerkt een tunnelvisie. Betrek daarom het gehele team bij het opstellen van de doelstelling, zodat mensen zich gehoord voelen en zich achter het gemeenschappelijke doel scharen. Dit zorgt voor draagvlak. Door goed te luisteren naar je collega’s en medewerkers, trap je minder snel in de valkuil om met oogkleppen op een strategie te bedenken die bij voorbaat gedoemd is te mislukken.
8) Vermijd de afrekencultuur
Bij innovatie, pionieren en succes hoort ook mislukking. Medewerkers moeten zich veilig voelen. Pas als je je veilig voelt, durf je grenzen te verleggen. Wie zijn grenzen probeert te verleggen, maakt fouten.
De afrekencultuur drukt iedereen in een strak keurslijf dat erop is gericht om niet in de fout te gaan. Het resultaat is dat de middelmaat de norm wordt. Dat is desastreus voor een organisatie waar innovatie en creativiteit van doorslaggevend belang is en waar een topprestatie geleverd moet worden. Het is desastreus voor een organisatie die het maximale uit zijn medewerkers wil halen.
De afrekencultuur heeft grote gevolgen:
- Er is geen vertrouwen,
- Medewerkers voelen zich niet prettig,
- Medewerkers komen niet tot hun recht,
- Medewerkers raken gedemotiveerd en haken af,
- Medewerkers houden informatie en kennis voor zichzelf in plaats van deze te delen,
- Er is te weinig creativiteit,
- De kennis en ervaring van medewerkers wordt niet optimaal benut.
De wortel van een afrekencultuur ligt vaak in het leiderschap. Wanneer leiders onvoldoende competent zijn of onvoldoende vertrouwen hebben in hun mensen ontstaat er een sfeer waarin fouten afgerekend worden in plaats van besproken. Dat werkt verlammend: medewerkers nemen minder initiatief, durven geen risico’s te nemen en gaan fouten verbergen in plaats van ervan te leren.
Maar juist in mislukkingen schuilt veel groeipotentie. Effectieve leiders gebruiken fouten als ingang voor dialoog en ontwikkeling. Ze stellen de juiste vragen. Zo wordt falen geen punt van schaamte, maar een bron van collectieve vooruitgang.
Een open cultuur begint met vertrouwen en psychologische veiligheid. Train je leiders en managers daarom ook op zelfreflectie en communicatie. Moedig hen aan om kwetsbaarheid te tonen, verantwoordelijkheid te nemen en ruimte te geven aan feedback vanuit het team. Alleen zo ontstaat er een cultuur waarin mensen zich veilig voelen om fouten toe te geven, ideeën te delen en elkaar aan te spreken zonder angst voor repercussies.
Het tegengif voor een afrekencultuur is niet ‘minder streng zijn’, maar wel: duidelijkheid combineren met menselijkheid. Heldere kaders en ruimte om te leren. Want in een cultuur waar mensen hard worden afgerekend, wordt niemand beter. In een cultuur waar men samen leert, groeit iedereen.
9) Faciliteer je medewerkers
Een leider creëert de kansen en de omgeving om het team succesvol te maken. Zorg er daarom als leider voor dat je in het team staat – en niet er boven-, zodat een duidelijke en open communicatie mogelijk is. En zorg voor de optimale omstandigheden waar je team zijn taak goed kan uitvoeren. Geef medewerkers nooit een excuus om niet goed te presteren.
Een salesteam moet zich vooral bezig houden met klanten en niet met allerlei zaken daaromheen. Die neem je ze uit handen.
Als je van je mensen meer verkopen en hogere omzet verwacht, heb je dan ook nagedacht hoe je jouw mensen hierin kunt faciliteren? Wil je dat ze meer uren maken? Hoe ga je dat realiseren zonder dat het ziekteverzuim omhoog gaat? Wat heb je gedaan om je medewerkers beter op te leiden? Welke beloning ga je geven als jouw medewerkers het onmogelijke doel realiseren?
10) Team coaching
Topsporters gebruiken de kennis van trainers, coaches en begeleiders om fysiek, emotioneel, mentaal en spiritueel zo fit mogelijk te worden. In het bedrijfsleven liggen hier nog veel kansen. Een team kan op vier verschillende niveaus gecoacht worden om het optimale eruit te halen, net zoals topsporters:
- Fysiek, zodat je medewerkers gezond, vitaal, energiek en duurzaam inzetbaar blijven,
- Emotioneel, zodat het team sociaal sterk staat en elkaar helpt waar nodig. Training op emotioneel niveau maakt mensen weerbaar en helpt ze om te gaan met moeilijke omstandigheden en tegenslagen,
- Mentaal, zodat teamleden effectief presteren wanneer het echt van hen verwacht wordt en ze met deze druk kunnen omgaan (bijvoorbeeld als projectresultaten niet verlopen zoals verwacht of de condities waarbinnen het project uitgevoerd wordt zijn niet optimaal)
- Spiritueel, zodat iedereen achter het doel blijft staan. Waar doe je het allemaal voor? De bron van je motivatie. Nee, dat zijn geen cijfers en spreadsheets. Met cijfers maak je dingen meetbaar. Cijfers motiveren niet. Waarvoor gaan jouw medewerkers harder lopen? Wat motiveert ze echt?
Samen bereik je meer – als je bereid bent erin te investeren
Teamwork ontstaat niet vanzelf. Het vraagt om bewuste keuzes, sterk leiderschap en een cultuur waarin vertrouwen, veiligheid en gezamenlijke doelen centraal staan. Alleen in zo’n omgeving durven mensen zich uit te spreken, elkaar te helpen en het beste van zichzelf te geven. Als leider of professional ben jij medebepalend voor die context. Kies dus bewust: faciliteer, coach, inspireer en organiseer je team zo dat samenwerking een kracht wordt. Want de top bereik je samen.
Melvin Redeker
Klaar om de samenwerking in jouw team naar het volgende niveau te tillen?
Wil je dat jouw team beter leert presteren onder druk, wendbaarder wordt in tijden van verandering of sterker samenwerkt onder uitdagende omstandigheden? Als inspirerende spreker verbind ik de lessen uit mijn expedities aan de realiteit van het samenwerken in organisaties. Doorleefde inzichten, tips en inspiratie waar iedereen de volgende dag mee aan de slag kan om de samenwerking naar het volgende niveau te tillen.
Neem hier contact op voor een inspirerende presentatie.
